Jan Starke: ‘Kunst is iets heel persoonlijks. Het pakt je of niet’

Sinds 2012 is in het centrum van Veendam het Huis voor de Kunst gevestigd. Geen museum, maar ogenschijnlijk een “normale” woning waar kunst te vinden is. En niet zomaar kunst. Het pand aan de Stationsstraat herbergt de uitgebreide kunstcollectie met bijzondere stukken van ondernemer Jan Starke. In een ontspannen huiskamersetting worden de werken onder de aandacht gebracht.

Tekst: Walter de Boer / Fotografie: Erik Vos

Het is alsof je bij Jan Starke thuis op bezoek komt, als je het Huis voor de Kunst binnenstapt. De haard brandt, de tafel staat gezellig middenin de ruimte en zijn hond ligt op het kleed te slapen of blaft af en toe naar een voorbijganger. Wat opvalt, is de grote hoeveelheid 17^eeeuwse kunst die er op de benedenverdieping te vinden is. Starke kocht op z’n twintigste zijn eerste schilderij en sloeg daarna aan het verzamelen. Kunst, in wat voor vorm dan ook, is iets heel bijzonders voor Starke. Uitleggen waarom een bepaald werk hem aanspreekt, vindt hij dan ook lastig. ‘Kunst is iets heel persoonlijks. Het pakt je of niet. Het is voor mij vooral een gevoelskwestie.’ Gedurende de jaren die volgden bleef hij zijn collectie aanvullen. Dan verkocht hij een ander schilderij weer, om er vervolgens een mooier schilderij voor te kunnen aankopen. Zo bouwde hij door de jaren heen een collectie topstukken op uit de zeventiende, achttiende, negentiende en twintigste-eeuw.

Huiselijke setting

De kunst in zijn eigen huis ­– aan de rand van Veendam – ophangen bleek voor Starke niet genoeg. Bovendien kon hij het daar niet allemaal onderbrengen en werd het opgeslagen op zolder. Daarom begon hij in 2012 het Huis voor de Kunst in zijn woonplaats. Starke legt uit: ‘Veel kunstliefhebbers zijn gewend om naar musea, galeries of beurzen te gaan. De kunst hangt daar meestal in heldere en goed verlichte ruimtes. Maar verreweg de meeste kunst is niet gemaakt voor zo’n setting, maar juist voor een huiselijke omgeving. Die kunst vindt hier een thuis’, licht Starke zijn initiatief toe. Het Huis voor de Kunst is niet alleen een plek waarbij mensen op afspraak een kijkje kunnen nemen of een werk aankopen. ‘Ook worden er het hele jaar door verschillende evenementen georganiseerd. Vaak gaan die gepaard met muziek: een variëteit aan kamermuziekconcerten, van klassiek tot aan wereldmuziek dat weer goed samen gaat  met de kunst.’ Daarnaast hangen er op de eerste etage van het Huis voor de Kunst – een paar keer per jaar –  afwisselende werken van hedendaagse kunstenaars. ‘Die diversiteit van de collectie, steeds wisselend en met liefde en passie samengesteld, vormt een constante bron voor een stimulerende belevenis en een goed gesprek.’

Passie voor kunst

Starke praat met veel passie over zijn kunst. Graag vertelt hij over de werken die hij heeft hangen. Hij glundert duidelijk als hij over “zijn” Huis voor de Kunst praat. Hij runt het Huis echter niet alleen. Een hele groep vrijwilligers werkt voor het Huis voor de Kunst. Starke: ‘Op dit moment werken we aan een project waarbij iedere vrijwilliger een beschrijving maakt voor één van de schilderijen. Uiteindelijk checkt onze kunsthistoricus de feiten. En dat is een hartstikke leuk proces, omdat je zo steeds meer over een schilderij en de kunstschilder leert.’ Het Huis voor de Kunst kent geen openingstijden, maar is op afspraak geopend, waarbij Starke de mensen rondleidt en graag uitleg geeft. ‘Het mooie aan kunst is dat het mensen verbindt. Zo kwam er onlangs nog een schoolklas langs. Dan vind ik het enorm leuk om te vertellen over de achtergrond van de schilderijen. Als ik merk dat jongeren enthousiast zijn, maakt dat mijn hele dag goed. Daar doe ik het voor.’

Omslag

Het Huis voor de Kunst heeft volgens Starke voor een omslag in de kunstwereld van Veendam gezorgd. ‘Je kunt het zo zien’, begint hij. ‘Voordat het Huis voor de Kunst hier was, was Veendam een rimpelloze vijver met weinig plek en aandacht voor kunst. Met het Huis voor de Kunst heb ik een steen in de vijver gegooid en hebben mensen ons, maar ook Veendam ontdekt. Grote groepen komen hier op afspraak langs, om te kijken naar onze (museale) kunstcollectie, voor het houden van een vergadering, een bijeenkomst of het geven van een presentatie dat – indien gewenst – aangevuld kan worden met een eenvoudige lunch, uitgebreid buffet  tot een chique diner aan toe. De cultuurliefhebber komt luisteren naar onze kamermuziekconcerten en beleeft met enthousiasme onze overige evenementen van lezing tot cabaret, te midden van onze (museale) kunstcollectie. Dat is goed voor deze regio en de ontwikkeling op cultureel gebied. Het is fantastisch om daar een steentje aan te kunnen bijdragen.’