James Dean: Rebel Without a Cause

Het leven van de legendarische acteur James Dean (1931) wordt wel omschreven als een vuurwerkpijl: heftig, razendsnel en kort. Hij heeft ondanks zijn beperkte carrière een stempel gedrukt op de Amerikaanse maatschappij en filmwereld. Voor velen was Dean een tieneridool en hij werd verheven tot superster. Zijn onblusbare passie voor snelheid werd hem uiteindelijk fataal en zijn ster doofde in 1955 voorgoed uit.

Tekst: Jansien van Dijk

James Byron Dean (1931-1955), ook wel bekend als Jimmy, Little Bastard, of One-Speed, was een Amerikaanse acteur. Hij volgde een studie met theater als hoofdvak aan de Universiteit van Californië en had zijn eerste betaalde rol in 1951 in een televisiecommercial voor Pepsi Cola. Er volgde een rol in de televisiefilm “Hill Number One” en Dean besloot zijn studie te staken om een carrière als acteur op te bouwen in New York. Hij werd aangenomen bij de Actors Studio van de vooraanstaande regisseur Elia Kazan en kreeg les van de beroemde Lee Strasberg. In 1953 speelde Dean in diverse televisiefilms en zijn spel kreeg veel waardering. Het leverde hem een rol op in de film “East of Eden” van Kazan. Hij kreeg daarna de hoofdrol in “Rebel Without a Cause” (1955) en “Giant”, die pas in 1956 zou uitkomen.

550 Spyder
Bij Deans imago als “angry young man” paste zijn passie voor snelle auto’s en motoren. Hij was vaak op de racecircuits in de Verenigde Staten te vinden. Filmproducent Warner Brothers was daar niet gerust op en bleek daar, ironisch genoeg, snel gelijk in te krijgen. Warner Brothers verbood Dean om te racen gedurende de opnameperiode van de film “Giant”. Des te meer zin had Dean in september 1955 om weer achter het stuur te kruipen. Hij verruilde zijn Porsche Speedster voor een 550 Spyder die hij “Little Bastard” noemde. Op zondag 2 oktober zou hij op 24-jarig leeftijd zijn eerste race met de 550 Spyder rijden op het circuit in Salinas, Californië. Onderweg daarnaar toe werd hij op de bon geslingerd wegens te hard rijden. Niet veel later reed hij frontaal in op een andere auto, brak zijn nek en was vrijwel op slag dood. Hij werd begraven in het Park Cemetery in Fairmount.

Cultfiguur
Door zijn dood veranderde de acteur in één klap van aanstormend talent in een legende. Zijn uiterlijk, korte carrière en levensstijl maakten hem tot een cultfiguur. Hij straalde vrijheid, onafhankelijkheid en rebellie uit. In de legendarische film “Rebel Without a Cause” speelde hij een jeugdige vrije geest, die spartelt met een generatieconflict en zijn eigen identiteit. Door deze rol werd hij samen met de beroemde acteur en zanger Marlon Brando het symbool voor de nieuwe mentaliteit bij de Amerikaanse, vrijgevochten jeugd. Het ontluikende rock ’n roll-tijdperk.

Godfather
De kledingstijl van Dean was typerend voor zijn ruige en stoere levensstijl. Hij wordt wel de “godfather”  van de jeans genoemd en droeg hierop doorgaans een wit t-shirt of poloshirt en een leren jas. Een paar zwarte Dr. Martens eronder deden hem lijken op een klassieke, Amerikaanse motorrijder. Hij werd ook vaak gespot in zijn andere look: een bruin sportjacket met daaronder een khaki-kleurige broek, een bruine riem en dito gelakte schoenen. Dean stond daarnaast bekend om het dragen van een lange, zwarte jas en de iconische Harrison jas: casual, maar toch mannelijk. Een zonnebril en sigaret maakten zijn elegante uitstraling helemaal af. Voor een formele gelegenheid trok hij zo nu en dan een mooi pak uit de kast. Wat hij ook droeg, hij zag er altijd slim, maar rebels uit. Dat Dean gezien wordt als een echte stijlicoon, blijkt uit het feit dat vele mode-experts over hem schrijven en tijdschriften over de hele wereld lezers laten zien hoe ze zich de James Dean-look kunnen aanmeten.  Een van zijn bekendste quotes is: “You’ve gotta live fast; death comes early”. Helaas kwam voor hem de dood eerder, dan hij ooit had kunnen vermoeden…