Foppe de Haan: ‘Voetballen hielp me door te gaan’

In Friesland, maar ook ver daarbuiten, is Foppe de Haan een waar begrip. In de Friese provincie wordt hij ook wel liefkozend ‘ús Foppe’, onze Foppe, genoemd. Inmiddels is hij 76 en kijkt hij terug op een langdurige en succesvolle periode als voetbaltrainer. Hij was het langst actief bij sc Heerenveen, maar behaalde ook successen met Jong Oranje, Ajax Cape Town en het Nederlandse damesvoetbalelftal. De Fries is nog altijd geen stilzitter en komt regelmatig op de golfbaan om ontspannen een balletje te slaan. Wij ontmoetten hem op de Golf & Country Club Lauswolt. 

Met een soepele swing slaat Foppe de bal een heel eind weg. Glimlachend kijkt hij de bal na. ‘In Kaapstad, toen ik trainer was van Ajax Cape Town, ben ik begonnen met golflessen, maar in 2012 ben ik écht gaan golfen. Vooral als we op Ameland zijn, golf ik bijna iedere dag.’

Verliefd op een eiland

Samen met zijn vrouw heeft hij een huisje op Ameland waar ze zomers veel zijn. ‘We zijn verliefd geworden op het eiland toen we met sc Heerenveen vaak op trainingskamp gingen naar Ameland.’ Hun vakantiehuis ligt op een steenworp afstand van de golfbaan. ‘Mijn vrouw houdt van wandelen langs het strand, maar ik vind alleen maar wandelen niks. Dus nu, als we daar zijn, hebben we het zo afgesproken dat ik om acht uur ’s ochtends ga golfen en dat zij gaat wandelen. Dan komen we op een gegeven moment weer samen. Keurig gedaan, toch?’ lacht Foppe.

Start van een carrière

Foppe is een sportman in hart en nieren. Als tiener genoot hij er al van om tegen een bal te trappen. Het hielp hem ook door een moeilijke periode heen. ‘Mijn moeder was depressief en pleegde zelfmoord toen ik in de twintig was. In die periode kon ik voor veel dingen maar weinig energie opbrengen. Wel bleef ik voetballen. Het hielp me door te gaan.’ En zo kwam het dat Foppe op zijn dertigste startte met de sportacademie.

Vanaf 1974 werkte Foppe als trainer van verschillende voetbalclubs, waaronder de jeugdtak van sc Heerenveen. ‘Ik deed het goed, waardoor ik opviel.’ Hij werd door Riemer van der Velde in 1985 als trainer naar sc Heerenveen gehaald. Foppe groeide op vlakbij Heerenveen en had altijd al een warm gevoel voor de club. Het betekende de start van een langdurige carrière. Pas in 2004 besloot Foppe bij Heerenveen te stoppen. Het leverde hem de titel ‘langstzittende trainer bij één club’ op. Hij bereikte in 2004 namelijk de mijlpaal van 500 competitiewedstrijden als coach van sc Heerenveen.

Dromen verwezenlijken

Iemand die zolang actief is geweest als trainer, daar moet wel een gouden formule achter zitten. Foppe haalt nuchter zijn schouders op. ‘Als trainer moet je natuurlijk verstand hebben van de sport, maar ook een visie hebben en gemotiveerd zijn. Dat laatste is misschien wel het allerbelangrijkst.’ Daarnaast probeerde hij de spelers ook altijd iets te leren. ‘Namelijk: wie ben ik en wat wil ik? Als een speler profvoetballer wil worden, vroeg ik: wat is je plan om dat te bereiken? De meesten hadden geen plan, dus daar hielp ik ze mee en leerde hun dat ze er iedere dag keihard voor moesten werken. Alleen dan maak je een kans om de top te bereiken.’

Op de kaart

In 2004 werd Foppe trainer bij Jong Oranje, het team waarmee hij in 2006 Europees Kampioen werd. Een jaar later won het team dezelfde titel. In de periode daarna was hij twee jaar trainer van Ajax Cape Town in Zuid-Afrika, was hij tijdelijk bondscoach van Tuvalu en keerde hij daarna terug op het oude, Friese nest. Niet meer zozeer op de voorgrond. Hij hield zich bezig met coaching, begeleiding en ontwikkeling van toptalenten en de ontwikkeling van jeugdtrainers. In 2016 was hij adviseur bij het Nederlands damesvoetbalelftal. ‘Ze gingen er met de titel vandoor. Geweldig om mee te maken! We hebben het damesvoetbal daarmee echt op de kaart weten te zetten.’

Balans werk en privé

Tijdens zijn lange loopbaan wist Foppe heel goed de balans te vinden tussen voetbal en privé. ‘Als ik thuiskwam, was het klaar. Dan nam ik tijd voor mijn gezin.’ Maar sportief zijn; het is wel de aard van het beestje. Het enthousiasme voor sport gaf hij ook door aan zijn kinderen en aan zijn kleinkinderen. ‘Onze twee kinderen zijn altijd mee geweest naar wedstrijden. Ze hebben nu nog steeds een seizoenskaart. En iedereen is heel sportief. Zo heb ik mijn dochters leren zwemmen en alle vijf kleinkinderen leren skiën. Dat ging ook hartstikkene goed. Op een gegeven moment vormden we een grote rij en hup, daar gingen we naar beneden. Pake voorop.’ Foppe’s ogen lichten op als hij over zijn kinderen en kleinkinderen praat.

‘Alleen door iedere dag keihard te werken, maak je kans om de top te bereiken’

Hoewel hij het naar eigen zeggen nu rustiger aandoet, is hij geen stilzitter. ‘Ik doe nog wat voor Heerenveen en kijk graag naar de wedstrijden. Maar ik zit wel wat te zeuren voor de televisie, hoor’, geeft hij lachend toe. ‘Ook al wint Heerenveen, dan nog zie ik alleen maar wat er niet goed gaat… Ik kijk er nog altijd als een trainer naar. Niet als een supporter. Dat zit nou eenmaal in mijn genen.’

Bijzonder fonds

Naast zijn werk voor sc Heerenveen is Foppe betrokken bij het Foppe Fonds. Het Foppe Fonds zet zich in voor jongeren voor wie sporten niet vanzelfsprekend is vanwege een lichamelijke of verstandelijke beperking, of omdat ouders door financiële omstandigheden hun kind niet kunnen laten sporten. ‘Ik vind het zó bijzonder om te zien hoeveel plezier jonge mensen beleven als ze iets doen wat ze daarvoor niet konden.’ Foppe is als ambassadeur betrokken bij het fonds en geeft regelmatig lezingen waar hij zijn verhaal doet en geld inzamelt. ‘Het is fantastisch om betrokken te zijn bij zo’n goede club mensen.’

De golfbal ligt een meter of acht bij de hole vandaan. Foppe gaat stevig staan en put met een soepele beweging de bal in de hole. ‘Niet slecht, hè?’ lacht hij.

Tekst: Maaike Schaap | Fotografie: Marike van de Witte